هفته تربیت بدنی و ورزش
ورزش
كلمه (( ورزش )) يك لغت فارسي و از نظر دستوري اسم مدر است از فعل ورزيدن كه عموما به معني تكرار عمل ، انجام كار پياپي ، ممارست و تمرين براي ورزيدگي به كار مي رود . اما اصطلاحا ورزش به مجموعه اي از فعاليت هاي سازمان يافته اتلاق مي شود كه به منظور كسب مهارت هاي حركتي ، افزايش قابليت هاي بدني و ايجاد رقابت انجام مي شوند . در اين فعاليت ها به مسائل سياسي ، اقتصادي واجتماعي توجه مي شود و از نظر رواني نيز ، ارضا جاه طلبي ازنظر دور نيست . به همين دليل براي رسيدن به اوج آمادگي ورزشي گاهي عدم توجه به سلامتي و فشار بيش از حد ارگانيسم بدن به چشم مي خورد ، به اين معني كه براي رسيدن به ركوردهاي مطلوب ، شايد اعمال خلاف مانند ايجاد شرايط غير طبيعي و زيان آور در بدن ، فشارهاي نا مطلوب فيزيولوژيكي ، دوپينگ يا رفتار مغاير با شئونات انساني و اخلاقي اتفاق بيفتد .
تربيت بدني
تعريف (( تربيت بدني )) به گونه اي كه بتوان توافق ها و تفاوت ها و در عين حال مباني مستقل آن از ورزش وبازي را بيان نمود، نيازمند تفسيروتحليل است . مسئاله اصلي اين است كه كلماتي تحت عنوان (( تربيت بدني )) به هيچ وجه معرف و مبين كل ماهيت ، نتايج و اثرات آن نيست . در واقع تربيت بدني اولين مفهومي كه به ذهن متبادل مي كند رشد و پرورش جسماني – بدون توجه به ويژگي هاي رواني – است . به همين دليل براي بيان واقعيت و ماهيت موضوع نيازمند تاليف تفسير گونه هستيم .به عنوان مثال (( وست )) و (( بوچر)) معتقدند : (( تربيت بدني فرآيندي آموزشي – تربيتي است كه هدف آن بهبود بخشيدن به اجرا و رشد انسان از طريق فعاليت هاي جسماني است …. تربيت بدني شامل كسب و پردازش مهارت هاي حركتي ، توسعه و نگهداري آمادگي جسماني براي تندرستي و سلامت ، كسب دانش هاي علمي درباره فعاليت هاي جسماني و تمرين و توسعه تصور و ذهنيت مثبت از فعاليت هاي جسماني به عنوان وسيله اي براي اجرا و عملكرد انسان است . ))
موضوع اصول و مباني تربيت بدني چيست ؟
با توجه به توضيح مفاهيم كليدي در صفحات قبل ، در تعريف اصول و مباني تربيت بدني و
ورزش مي توان گفت مبحثي معرفت شناختي در رابطه با ساختار تربيت بدني است . اين مبحث اساس ، بنيان ، پيكره ، اهداف و ارزشهاي تربيت بدني و ورزش را تشريح و تبيين مي كند . تعيين جايگاه و ارزش تربيت بدني در آموزش و پرورش و علوم تربيتي و نيز معرفي علومي كه در ساختمان وپيكره ي تربيت بدني نقش دارند به عهده اين شاخه تمولوژيك است .
فلسفه تربيت بدني
به چراهاي تربيت بدني پاسخ مي گويد . مي دانيم كه علوم چگونگي امور وپديده ها را مطالعه و بررسي مي كنند وفلسفه به چرايي آنها مي پردازد .بنابراين تمام دانش ها به نوبه خود داري فلسفه نيز هستند همچون فلسفه تاريخ ، فلسفه هنر وغيره ……. فلسفه تربيت بدني به اموري همچون ارزش ها در تربيت بدني ، چرايي حضور تربيت بدني در جايگاه علوم تربيتي ، زيبايي شناسي و اخلاق در ورزش و به طور خلاصه رابطه بين فلسفه ، تربيت بدني و ورزش مي پردازد . در اين ميان بزرگترين سئوال فلسفه ي تربيت بدني و ورزش اين است كه چرا انسان بايد به آنها بپردازدو چرا تربيت بدني به عنوان بخشي از فرآيند تعليم و تربيت بايشتي در برنامه هاي تربيتي از كودكستان تا دانشگاه گنجانده شود ؟
تفاوت ورزش و تربيت بدني
كارشناسان تربيت بدني و متخصصان علوم ورزشي همواره به تكنيك و تفاوت بين ورزش وتربيت بدني معتقد بوده اند . بيان تفاوت ها با توجه به اشكال مشابه بين دو پديده چندان ساده نيست . به قول (( آلبرت كارون )) آمريكايي : (( هر چند بسياري از مولفان و نويسندگان تعاريف زيادي را ارائه نموده اند اما هنوز درباره ي تعيين حدود فعاليت هاي بدني سازمان يافته ( ورزش ) وسازمان نيافته ( تربيت بدني ) هيچ اقدام جدي به عمل نيامده است.))
اگر مفاهيم تربيت بدني وورزش مجددا مرور شود ، درك تفاوت ها ساده تر خواهد بود : تربيت بدني مجموعه فعاليت هاي جسماني است كه باعث رشد و تقويت ارگانيسم و اندام ها گرديده و به شكوفايي و باروري استعدادهاي بالقوه ي فرد كمك مي كند . راه رفتن ، دويدن ، پريدن ، اسكيت بوردينگ ، كوه پيمايي ، فعاليت هاي بدني در هواي آزاد ، دويدن آرام در دامنه ي تپه ها و جنگل ها ، حركات كششي و نرمشي انجام فعاليت هاي شبه ورزشي كه يا جنبه ي رقابت ندارند و يا رقابت در آنها جدي گرفته نمي شود و خلاصه كليه فعاليت هاي مختلف بدني و اعمال و حركات منظم براي تقويت جسم و روان بي آنكه اسير رقابت و در نتيجه فشار بيش از حد جسماني و رواني به منظور ارضا احساس برتري طلبي گردند تربيت بدني محسوب مي شوند .
از سوي ديگر همچنان كه گفته شد از ديدگاه تخصصي ورزش به مجموعه فعاليت هاي ارمان يافته اطلاق مي شود كه باعث ورزيدگي ، افزايش قابليت بدني و يادگيري مهارت هاي فيزيكي و رواني – حركتي مي گردند .
به عنوان نتيجه از مقايسه مفاهيم ورزش وتريت بدني مي توان گت كه ورزش ها حداقل بايستي داراي سه ويژگي باشند :
الف). پرداختن به ورزش عموما باعث ايجاد مهارت هاي حركتي در افراد ورزشكار مي شود كه آنان را از غير ورزشكاران ممتاز مي سازد .
ب). كليه ورزش ها درچهارچوب مقررات خاص منطقه اي يا جهاني انجام مي شوند .
ج). عموم ورزش ها فعاليت هاي رقابتي هستند كه به قصد كسب موفقيت و پيروزي انجام مي شوند ذكر اين نقطه نيز ضروري است كه امروز در دنياي ورزش حرفه اي و نيمه حرفهاي رقابت هاي بعضا غير اخلاقي ، زياده طلبي هاي غير اقتصادي و سياست زدگي ، اغلب ، ورزش را در مقام تقبل با تربيت بدني قرار مي دهد . گرايش هاي مختلف سياسي و سعي در اثبات حقانيت آنه از طريق پيروزي هاي ورزشي ، هيجانات كاذب ، عطش كسب ثروت شهرت و محبوبيت كه گاه درطول مسابقه ورزشكارو مربي را به مرز جنون مي كشاند و پيامدهاي رواني و عصبي ناشي ازآن ، تنش هاي رواني قبل و حين مسابقه ، فشارهاي بيش از حد جسماني براي رسيدن به ركوردهاي مطلوب ، كاهش وزن هاي غير علمي سرخوردگي هاي ناشي از شكست در مسابقات مهم و اعتقاد به پيروزي به هر قيمت به عنوان آفات جدي ورزش مطرح هستند .
تاریخچه ورزش در ایران
در میان کشورهای مشرق زمین، ایران، تنها کشوری بود که در نظام تعلیم و تربیت خود، بیشترین اولویت را به تربیت بدنی و ورزش می داد. در یکی از کتاب های باستانی آمده است: ورزش در ایران باستان، با هدف سلامت، شادابی و آماده بودن برای دفاع از وطن پا گرفت و هدف اصلی آن، تربیت جوانان بود. تیراندازی، کوه نوردی، شمشیرزنی، دو، اسب دوانی، شترسواری، ارابه رانی، مشت زنی، شنا و کشتی، در این مرز و بوم رواج داشت. پارسیان، شکار و شکارگاه را آموزشگاه حقیقی جنگ می پنداشتند و جوانان پارسی در شکار، سحرخیزی، بردباری در راه رفتن و دوندگی و تیراندازی، آمادگی روحی و چابکی را فرامی گرفتند.
اهمیت ورزش از نگاه ایرانیان باستان
ورزش در نزد ایرانیان از دوران باستان دارای اهمیت بوده است در آثار تاریخنگاران این دوره مانند هردوت، گزنفون و همچنین در روایتهای شاهنامه آشکارا میتوان به اهمیت ورزش در نزد مردم ایران پی برد. بهطور کلی برنامه تربیتی و آموزشی ایرانیان به سه بخش عمده پرورش دینی و اخلاقی، تربیتبدنی و آموزش خواندن و نوشتن قابل تقسیم بود. ۲ آموزش نخست از طرف خانواده به فرزندان منتقل میشد. سوارکاری و تیراندازی از جمله مهمترین مهارتهایی به حساب میآمدند که خانوادهها به فرزندان خود میآموختند.
بنابراین ورزش در زندگی روزمره ایرانی بخشی از نیاز زندگی و بقا به شمار میرفت. تعداد دیگری از ورزشها نظیر چوگانبازی، کشتی و زوبین اندازی در زمانهای صلح و بهعنوان سرگرمی مورد توجه مردم بود. به علاوه همواره حول این قدرت و زورمندی رفتارهایی تحت عنوان آداب پهلوانی، عیاری و فتوت شکل میگرفت که مستلزم آن بود که فرد ورزشکار دارای شماری از سجایای اخلاقی برای کمک به افراد ضعیف و ناتوان و همچنین آمادگی برای دفاع از مردم باشد.
اهمیت ورزش در اسلام
مطالعه زندگی و سیره پیامبر(س) و امامان نشان می دهد که آنان به ورزش، تربیت و تقویت بدن خود می پرداختند و در فعالیت هایی از قبیل مسابقه دو، اسب سواری، تیر اندازی و شنا شرکت می کردند. در اسلام به مومنان قوی زیستن و با نشاط بودن و برخوردار شدن از سلامتی تَن توصیه می شود، بنابراین تربیت بدنی باید جزئی از برنامه زندگی و بخشی از مراحل آموزش و پرورش هر مسلمان قرار گیرد.
در فرهنگ اسلام بر چند اصل آن تاکید می شود در ادامه به برخی از آنها اشاره می کنیم: نزدیکی به خداوند: ورزش می تواند به انسان مؤمن توانایی و سلامت بهتر و بیشتری بدهد تا از آن برای ادای تکالیف دینی و دستورهای الهی استفاده کند؛ چنان که حضرت علی (ع) نیز از خداوند می خواهد: «اِلهی قَوِّ عَلی خِدمَتِکَ جَوارِحی؛ پروردگارا! اعضای بدنم را برای خدمت گزاری بر خودت نیرومند ساز!» ۲- تعادل جسم و جان: پهلوانان و ورزش کاران هم باید جسم را تقویت کنند و هم به تهذیب نفس بپردازند که این تعادل، از راه ورزش کردن صورت می پذیرد. ۳- نشاط و انبساط: با ایجاد نشاط، کدورت های درونی و ملالت های بیرونی از بین می رود و روح انسان سبک بال می شود. پیامبر(ص) می فرماید: «سرگرمی و بازی داشته باشید؛ زیرا دوست ندارم در دین شما خشونت و سختی دیده شود. همچنین در اسلام با توجه به اهمیت سلامت و تندرستی، درخواست سلامت و نیروی بدنی از خداوند، جزء دعای مسلمانان است؛ چنان که در دعای ابوحمزه ثمالی می خوانیم: «خداوند! وسعت در روزی… و سلامت در جسم و قوّت و توانایی در بدن را به من ارزانی فرما».
از این رو، ورزش که سهمی بسزا در ایجاد سلامت دارد، عملی پسندیده و مورد نیاز به شمار می آید.
اهداف تربیت بدنی از دیدگاه تعلیم و تربیت
۱- هدف تکامل جسمی(جسمانی): ارتقایتوان جسمی از طریق فعالیت های بدنی که به مقاومت در مقابل خستگی، فعالیت بیشتر و تندرستی پایدارتر در زندگی روزمره منجر می شود. مثال: توانایی بازی در یک رشتۀ ورزشی در مدت زمان طولانی(مانند فوتبال ، بسکتبال و …)
۲-هدف تکامل عصبی – عضلانی (جسمانی): توسعۀ توانایی بدن، جهت اجرای حرکات با انرژی کمتر و آمیخته با مهارت حس زیبایی شناسی کهباعث تأخیر در بروز خستگی در اجرای فعالیت های ورزشی روزانه و آفرینش حرکات ماهرانه می شود. مثال: اجرای یک تکنیک زیبا و ماهرانه در یک رشتۀ ورزشی، مانند حرکت بالانس در ژیمناستیک.
۳- هدف تکامل شناختی: ایجاد دانش و معرفت در خصوص ضرورت نقش تربیت بدنی و ورزش در زندگی انسان و توجه به آثار تربیتی آن به عنوان سبک خوب زندگی کردن. مثال: آگاهی از نقش فعالیت های ورزشی به صورت مستمر در زندگی روزمره یا آگاهی از اهمیت رعایت قوانین و مقررات ویژۀ هر رشتۀ ورزشی.
۴-هدف تکامل عاطفی یا احساسی: تکامل احساسی، عاطفی و اجتماعی فرد در سازگاری با جامعه از طریق فعالیت های ورزشی. در این هدف، تأکید بر رعایت قوانین بازی ها بر پایه قوانین زندگی آزاد و دموکراتیک است و به رشد مؤثر عاطفی در طرز برخوردها و ارزش های فرد می انجامد. مثال: احترام به داور، احترام به بازیکنان تیم مقابل و اجرای بازی جوانمردانه در مسابقات ورزشی.
تربيت بدني تطبيقي
يا فعاليت هاي حركتي ويزه موضوع اثرات تمرينات ورزشي بر افراد معلول و كساني است كه داراي محدوديت هاي حركتي هستند . با توجه به گسترش روز افزون ماشين در زندگي بشر – كه يكي از بزرگترين عوامل معلوليت به شمار مي رود – موضوع تربيت بدني تطبيقي به عنوان يك شاخه مهم از تربيت بدني هر روز اهميت بيشتري مي يابد . تربيت بدني تطبيقي سعي دارد با تمرينات خاص از محدوديت دامنه حركتي افراد معلول كاسته و يا مانع پيشرفت آن شود .
جامعه شناسي ورزشي
عبارت است از بررسي نقش ورزش در جوامع و فرهنگ هاي گوناگون . بنابراين شناخت و تحليل آن مي تواند به شناسايي فرهنگ ، شخصيت قومي ، روابط اجتماعي وارتباطات روزمره افراد جامعه كمك كند بعلاوه براي علم جامعه شناسي بسيار جالب است كه بدانند چه عواملي باعث مي شود كه مردماني با درك ، بينش ، تحصيلات ، طبقه اجتماعي – اقتصادي مختلف ئحتي تفاوت هاي نزادي و قئمي در مورد رنگ يك پيراهن (( يك تيم ورزشي )) با يكديگر اتفاق نظر و همدردي داشته باشند .
مديريت ورزشي
تمام اركان برگزاري مسابقات و عوامل جانبي آن را در بر مي گيرد .مديريت به زبان ساده انجام امورتوسط ديگران است . مديران نيز وظايف خاصي از قبيل برنامه ريزي ، سازماندهي ،نظارت ، بودجه بندي ، و بالاخره هدايت و رهبري را بر عهده دارند . مديريت ورزشي و ظايف و عملكرد هاي مهم برگزاري مسابقات از برنامه ريزي تا سازماندهي و حتي تبليغات تجاري را نيز بر عهده دارد .
امروزه برگزاري مسابقات ورزشي اعتبار يك ملت محسوب مي شود . ميليون ها نفر در سراسر جهان مسابقات ورزشي را از افتتاح تا اختتام نظاره و پيگيري مي كنند. لذا بسيار طبيعي است گه مديريت ورزشي از اجزا مهم مباني ورزش تلقي شود .
تاریخچه وزارت ورزش و جوانان
در دهه ۱۳۰۰ انجمن ملی تربیت بدنی در ایران پس از تصویب قانون ورزش اجباری در مدارس، تأسیس شد.
در سال ۱۳۲۰ تربیت بدنی به دو بخش وزارت فرهنگ و انجمن ملی تربیت بدنی تفکیک شد در سال های بعد امور ورزش در ایران به سه بخش مجزای سازمان تربیت بدنی و تفریحات سالم، کمیته ملی المپیک و شورای ورزش بانوان متمرکز شد.
در سال ۱۳۵۰ سازمان تربیت بدنی و تفریحات سالم یکی از معاونت های نخست وزیری شد و در هر استان کشور ادامه کل تربیت بدنی تشکیل شد.
در سال ۱۳۵۳ هفتمین دوره بازی های آسیایی در تهران برگزار شد و با گشایش مجموعه ورزشی آزادی به تدریج مدارس و دانشکده های تربیت بدنی شکل گرفت.
در تاریخ ۸ دی ماه ۱۳۸۹ نمایندگان مجلس شورای اسلامی با ادغام سازمان تربیت بدنی و سازمان ملی جوانان و تشکیل وزارت ورزش و جوانان موافقت کرد.
عباس ایزدپناه اولین کسی بود که مدیریت سازمان تربین بدنی را برعهده گرفت.
فدراسیونهای وزارتخانه ورزش و جوانان
فدراسیون اسکواش | فدراسیون چوگان | فدراسیون موتورسواری و اتومبیلرانی |
فدراسیون اسکی | فدراسیون دوچرخه سواری | فدراسیون نجات غریق و غواصی |
فدراسیون اسکیت | فدراسیون دوومیدانی | فدراسیون والیبال |
فدراسیون انجمنهای ورزشهای رزمی | فدراسیون ژیمناستیک | فدراسیون ورزش بیماران خاص و پیوند اعضاء |
فدراسیون انجمنهای ورزشی | فدراسیون سوارکاری | فدراسیون ورزش دانشآموزی |
فدراسیون بدمینتون | فدراسیون شطرنج | فدراسیون ورزش روستایی و بازیهای بومی و محلی |
فدراسیون بدنسازی و پرورش اندام | فدراسیون شمشیر بازی | فدراسیون سهگانه |
فدراسیون بسکتبال | فدراسیون شنا، شیرجه و واترپلو | فدراسیون ورزشکارگری |
فدراسیون بوکس | فدراسیون فوتبال | فدراسیون ورزشهای جانبازان و معلولین |
فدراسیون بولینگ و بیلیارد و بولس | فدراسیون قایقرانی | فدراسیون ورزشهای زورخانهای و کشتی پهلوانی |
فدراسیون پزشکی ورزشی | فدراسیون کاراته | فدراسیون نابینایان و کم بینایان |
فدراسیون تکواندو | فدراسیون کبدی | فدراسیون ورزشهای ناشنوایان |
فدراسیون تیراندازی | فدراسیون کشتی |
فدراسیون ورزشهای همگانی |
فدراسیون تیروکمان | فدراسیون کونگ فو و هنرهای رزمی | فدراسیون وزنهبرداری |
فدراسیون تنیس | فدراسیون کوهنوردی و صعودهای ورزشی | فدراسیون ووشو |
فدراسیون تنیسرویمیز | فدراسیون گلف | فدراسیون هاکی |
فدراسیون جودو | فدراسیون ملی ورزشهای دانشگاهی | فدراسیون هندبال |
آمار اماکن ورزشی دولتی
طبق گزارش وزارت ورزش و جوانان در حال حاضر ۱۰۰۴۲ ورزشکده دولتی فعال در کشور وجود دارد که متشکل از ۵۵۹۲ سالن ورزشی، ۳۴۶۹ زمین ورزشی، ۳۸۸ استخر، ۲۱۸ استادیوم ورزشی، ۲۰۰ زورخانه و ۱۷۵ پیست ورزشی میباشد.
۲۶ مهرماه؛ روز تربیت بدنی و ورزش
هفته تربیت بدنی و ورزش همه ساله از ۲۶ مهر تا دوم آبان به منظور آشنایی جامعه با اهمیت و اثرات کاربرد ورزش در زندگی فردی و اجتماعی، اشاعه و توسعه و ترویج ورزش در خانه و خانواده و هدایت و ارشاد جامعه به ورزش های همگانی برگزار می شود.
هر روز از هفته تربیت بدنی و ورزش چه شعاری دارد؟
۲۶ مهر: هر ورزش ولایت مداری اخلاق و معنویت
۲۷ مهر: ورزش در مدرسه، دانشگاه و حوزه
۲۸ مهر: ورزش کارمندان و کارگران ایران
۲۹ مهر: ورزش و ولایتمداری
۳۰ مهر: ورزش روستایی و عشایر و اقوام
۱ آبان: ورزش بسیج، نیروهای مسلح و ایثارگران
جمعه ۲ آبان: ورزش همگانی بانوان و جامعه
معلولیت و ورزش
معلولیت، باعث تضعیف ماهیچه ها، کاهش توانایی و استقامت بدن، کندی حرکت و اختلال در هماهنگی کار اندام های مختلف فرد می شود. افسردگی و سرخوردگی در زندگی فردی و اجتماعی، از آسیب های شایع معلولیت به شمار می آید. حال با این توضیح، می توان نقش ورزش را در کم کردن این آسیب ها در فرد معلول تشخیص داد. ورزش، عاملی است که قادر به تأمین سلامت جسمی و روانی فرد معلول است و در صورت نپرداختن به آن، بدن دچار اختلال می شود، روند بهبودی کُند یا متوقف می گردد و به طور کلی زندگی فرد معلول به طور جدّی به مخاطره می افتد. از این رو، ورزش، از عوامل ضروری در ادامه زندگی جانبازان و معلولان عزیز به شمار می آید.
رشته های ورزشی معلولان
امروزه به دلیل پیشرفت های علمی و نیز به وجود آمدن این بینش در معلولان و جانبازان که ورزش، لازمه زندگی آنان است، شاهد حضور گسترده افراد جانباز و معلول در مسابقات و رویدادهای گوناگون ورزشی، از جمله رویداد مهم ورزشی معلولان، یعنی پارالمپیک هستیم. برخی از مسابقات که براساس قوانین و مقررات خاص برای معلولان انجام می گیرد، عبارت است از: دو و میدانی، بسکتبال با ویلچر، والیبال نشسته و ایستاده، دوچرخه سواری، شمشیر بازی، گُلبال، جودو، شنا، فوتبال هفت نفره، تیراندازی با تپانچه، تیراندازی با کمان، تنیس روی میز و وزنه برداری.
ورزش کودکان
ورزش، برای کودکان ضروری و لازم است. کودکان به طور طبیعی و فطری به ورزش، بازی و تحرّک علاقه نشان می دهند و این بازی و تحرّک، برای رشد آن ها لازم به نظر می رسد. حال که این مسئله تا این حد ضروری است، وظیفه والدین و مربیان ایشان است که سعی کنند کودکان را به ورزش ها و بازی هایی هدایت کنند که فکر، روح، جسم و شخصیت آنان را ساخته و آن ها را برای زندگی اجتماعی سالم و مفید آماده سازد. گفتنی است که از راه ورزش می توان کودک را تربیت کرد و بسیاری از یاد گرفتنی ها را به او آموخت.
ورزش بانوان
برخی از دختران، در سال های نوجوانی دچار نارسایی های جسمی هستند که از بی تحرکی و دوری از ورزش سرچشمه می گیرد. پی آمدهای این مشکلات، به طور عمیق در سال های آینده زندگی آنان آشکار می شود و به طور مسلّم، این امر بر نسل آینده نیز اثر می گذارد. برای رفع این مسائل، بیش از همه باید فرهنگ پرداختن و اهمیت دادن به ورزش برای تأمین سلامت و بهداشت روح و جسم افراد تقویت شود. به یقین، آثار مطلوب پرداختن به ورزش، افزون بر سلامت جسم، از گرایش فرد به ناهنجاری ها نیز جلوگیری خواهد کرد. بهترین ورزش هایی که بانوان میتوانند انجام دهند می توان به ایروبیک، تی آر ایکس، فیتنس، پیلاتس، اسپینینگ و پیادهروی اشاره کرد.
ورزش، جزو ضروری ترین مسائل زندگی همگان است. در این میان، بانوان باید بیش از دیگران به این مسئله اهمیت دهند و در نظر داشته باشند که آنان، پرورش دهندگان نسل های آینده هستند و سلامت جسم و فکر و روح ایشان، بر اندیشه و انگیزه فرزندانشان در پرداختن به ورزش و تأمین سلامت جسمانی و روحی آنها تأثیر مستقیم می گذارد. بانوان با افزودن بر سلامت جسمانی و نیروی بدنی شان، به آرامش روانی نیز می رسند و با سلامت روانی آنان، محیط خانه نیز از شادابی و تحرک مفید بهره می برد.
روحیه ورزشکاری
تحریک و تحرک بخشیدن به ورزشها اغلب یک حالت و وسیله بیاد ماندنی نمیباشد. برای مثال، پیشقدمان دریانوردی و قایقرانی اغلب میگفتند که اغلب مسابقه قایقهای باد شونده به معنی تحریک بخشیدن به مهارتهای یادگیرندگان قایقرانی و دریانوردی است. اما با وجود این، اغلب مهارتهای محرک برای افزایش قابلیت کارایی و عملکرد در موقع رقابت بیشتر از یادگیری باهم ادغام میشوند. روحیه ورزشکاری یک روحیه یا حالتی را بیان میکند که از آن فعالیت یا رقابت بخاطر خود آن لذت میبرند. این حالت عاطفی معروف توسط خبرنگار ورزشی Grantland Rice به این صورت معنی میشود که مهم نیست که شما برنده یا بازنده شدید بلکه این مهم است که بازی را انجام دادهاید. و شعار المپیک مدرن که توسط بنیانگذار آن پییر د کوبرتن این است. مهمترین چیز این نیست که برنده نشدید اما این است که شما شرکت کردید، نمونههایی از بیان این حالت عاطفی مناسب هستند. بیان میشود.
اما اغلب فشار برای رقابت یا یک تمایل فردی برای احراز کارایی مانند فشار و زور تکنولوژی میتواند بر بازی لذت بخش و رقابت عادلانه توسط شرکت کنندگان تأثیر بگذارد.
افراد مسئول برای فعالیتهای تفریحی اغلب در جستجوی شناخته شدن و کسب احترام در ورزشها هستند که با پیوستن به فدراسیون ورزشها مانند کمیته بینالمللی المپیک یا با تشکیل هیئت منظم و قانونی اقدام به این کار میکنند. در این صورت ورزشها از حالت تفریحی به حالت رسمی عوض میشوند: در ارتباط با اعضای جدید اخیر از قبیل دوچرخه سواران کوهنوردان برفی، و کشتی گیران هستند بعضی از این فعالیتها جنبه عمومی و همگانی دارند اما شکلگیری غیر یکسان در فرمهای مختلف برای مدت زمان طولانی دوام داشتهاست. در حقیقت، مقررات رسمی ورزشها در ارتباط با زندگی مدرن و توسعه فزایندهاست.
روحیه ورزشکاری، تحت هر اسمی مربوط به رفتار رقابتکننده در قبل، در طی و بعد از رقابت میباشد. نه تنها اگر یک ورزشکار برنده شود باید روحیه ورزشکاری خوبی داشته باشد و آن را حفظ کند بلکه اگر او ببازد باید هم چنین این روحیه را حفظ کند. برای مثال در فوتبال روحیه ورزشکاری چنان ملاحظه شدهاست که برای معالجه یک ورزشکار زخمی از طرف مقابل توپ را به بیرون از زمین بازی شوت میکند که امکان معالجه او را فراهم سازند. بهطور دوجانبه تیم دیگر انتظار دارد که توپ را در موقع پرتاب به داخل زمین بازی دریافت کند.
خشونت در ورزشها شامل رد شدن از روی خط رقابت عادلانه و ایجاد خشونت و دعوا است. ورزشکاران، مربیان، طرفداران آنها و والدین بعضی وقتها رفتار خشونتآمیز را علیه افراد یا املاک و تأسیسات در نمایش ناراحتی از عادلانه بودن نمایش، احاطه طرف مقابل و عصبانیت یا جشن و سرور در پیش میگیرند.
تغذیه
امروز بیش از هر زمان دیگری ارزش فعالیتهای بدنی و نقش آن در سلامت شناخته شدهاست. در واقع زندگی ماشینی، فعالیتهای حرکتی روزمره را کاهش داده و برای جلوگیری از بروز بسیاری از بیماریها ورزش امری ضروری است. گاهی یک ورزشکار فراتر از حفظ سلامتی در رشتهای خاص جهت کسب مقام قهرمانی کوشش مستمر مینماید که در این شرایط تمامی عوامل در بدن تغییر میکنند. قلب، ریه، دستگاه گوارش، هورمونها، سیستم عصبی و بهخصوص ماهیچهها نیاز به تطابق با وضعیت جدید دارند. در واقع هیچ استرس و فشاری مانند یک ورزش سنگین و طولانی مدت روی بدن تأثیر نمیگذارد؛ بنابراین جهت کسب مقام قهرمانی یکی از مسایل مهم، تغذیه ورزشکاران است. ورزشکاران برای ریکاوری بهتر و گرفتن نتیجه بهتر مصرف ویتامینهای A,B،CD,E،zinc,iron,K،Calcium,chromium کنند. رسیدن ویتامینهای لازم به بدن باری فعالیتهای ورزشی بسیار مهم است و با رعایت این امر نتیجه بهتر حاصل میشود.
انرژی
انرژی مورد نیاز برای یک ورزشکار به عوامل مختلفی مثل خصوصیات فردی ورزشکار (قد، وزن، جثه فرد، جنس، سن و بلوغ)، مدت ورزش، نوع و شدت ورزش و شرایط جغرافیایی محل زندگی فرد و شرایط روحی و روانی فرد بستگی دارد. بهطور کلی طی فعالیت ورزشی از یک طرف میزان متابولیسم پایه (BMR) افزایش مییابد و از طرف دیگر فعالیت فرد زیاد میشود؛ بنابراین مقدار نیاز انرژی بین ۳ تا ۶ هزار کیلو کالری در روز توصیه میشود. برای ورزشهای سنگین مثل اسکی، ماراتن و ورزشهای تیمی حداکثر انرژی لازم است که برای این نوع ورزشها توصیه میشود ۷۵–۷۰ درصد کالری رژیم از منبع کربوهیدرات که قسمت اعظم آن از نوع کمپلکس میباشد تأمین گردد.
در ورزشهایی که انرژی زیادی در مدت کوتاه نیاز دارند مثل کشتی و شنای ۵۰ متر، میزان نیاز انرژی بین ۵۰۰–۳۰۰۰ کیلو کالری است. کمترین میزان نیاز به انرژی مربوط به فعالیتهای ورزشی با شدت کم و مدت طولانی یا ورزشهایی که با شدت زیاد و مدت کم انجام میشود است. ورزشهایی مثل پرش طول، پرش ارتفاع، پرتاب دیسک، پرش با نیزه و غیره… بهطور کلی میزان نیاز انرژی برای زنان ورزشکار ۱۰ درصد کمتر از مردان ورزشکار میباشد. در اینگونه ورزشها بدن نیاز به ریکاوری و مواد معدنی و مغذی لازم را دارد.
پروتئین
پروتیین برای رشد و بازسازی، انقباض عضلانی و گاهی تولید انرژی برای ورزشکاران لازم است. اما مصرف زیاد پروتیین بر قدرت عضلانی نمیافزاید (فقط حجم عضلات را زیاد میکند) و توصیه میشود ۱۵–۱۲ درصد انرژی مصرفی بایستی از منبع پروتیین تأمین شود. چون نیاز ورزشکاران به انرژی افزایش مییابد، بنابراین مقدار پروتیین مورد نیاز برای فعالیتهای ورزشی حداکثر ۵/۱ گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن در روز است که در مورد پروتیین مصرفی توصیه میشود.
نسبت پروتیین حیوانی به گیاهی ۶۰ به ۴۰ میباشد و نوع پروتیین مصرفی بهتر است از گوشتهای کم چربی (گوشت سفید مثل مرغ و ماهی) و بیشتر به صورت کبابی یا آبپز باشد. سفیده تخم مرغ و لبنیات کم چربی نیز از منابع خوب پروتیین هستند. جگر منبع خوبی از پروتیین، آهن، فسفر، ویتامینهای گروه AوB میباشد. اما به دلیل اینکه غنی از اسیدهای نوکلییک، ترکیبات پوریندار و کلسترول است، مصرف آن بیش از هفتهای یک بار توصیه نمیشود. باید به این نکته توجه کرد که مصرف زیاد پروتیین باعث ایجاد عوارضی مثل از دست دادن کلسیم، خشکی بدن، ایجاد نقرس، دهیدراتاسیون یا کاهش آب بدن، کنونریس و اختلالات کلیوی میشود.
چربی
جهت تولید انرژی برای فعالیتهایی که مدت زیادی طول میکشد سوختن مواد حاوی چربی ضروری است. با طولانی شدن ورزش، اسیدهای چرب آزاد از ذخایر بافت چربی رها میشوند و برای مصرف عضلات به عنوان سوخت استفاده میشوند.
عضلات در ۶۰ تا ۹۰ دقیقه ابتدای ورزش از گلوکز و گلیکوژن ذخیره شدهاستفاده میکنند و پس از ۹ دقیقه اسیدهای چرب آزاد جهت سوخت مصرف میشوند. تحقیقات نشان دادهاست که چربی زیاد در رژیم غذایی باعث کاهش قدرت ورزشکاران میشود. در تحقیقی که روی دوچرخه سواران انجام گرفته مشاهده شده دوچرخه سوارانی که غذای مصرفی آنها غنی از کربوهیدرات پیچیده (نانهای سبوس دار، پاستا و…) و محدود از چربی بوده، تا ۲۴۰ دقیقه دوچرخهسواری کردهاند. در حالی که در نتیجه خوردن غذای چرب مقاومت آنها کم شده و حداکثر تا ۷۵ دقیقه توانستهاند فعالیت دوچرخه سواری داشته باشند. بهطور کلی چربی مصرفی باید کمتر از ۲۵ درصد کالری رژیم باشد که از این مقدار ۱۰ درصد آن به اسیدهای چرب غیر اشباع حاوی چند باند دوگانه (روغن گیاهی مایع) اختصاص داده شود.
آب
آب تنها مادهای است که کمبود یا فقدان آن تهدید جدی برای سلامتی است. بهخصوص در فعالیتهای ورزشی فقدان آب یا کمبود آب سبب خستگی زودرس ورزشکار میشود. نقش آب برای فعالیت قلب و عروق، متابولیسم مواد مغذی، سیستم تنظیمی حرارت بدن و همچنین دفع مواد زاید حاصل از متابولیسم سلولی است. از طرف دیگر انتقال آب از داخل به خارج از سلول و بالعکس متضمن جابجایی یونهای سدیم، پتاسیم، کلرومنیزم است. هر چند که عرق یک ترکیب هیپوتونیک (رقیق) است و غلظت سدیم، پتاسیم و کلر در عرق کمتر از خون است، ولیکن در فعالیتهای طولانی مدت تعریق زیاد سبب افزایش غلظت خون و در نتیجه خستگی و عدم توان ورزشی میشود. مصرف نوشیدنیها و ترکیب آن در فعالیتهای ورزشی به عواملی مثل حرارت محیط، رطوبت محیط، خصوصیات مورفولوژیک و بیوشیمیایی فرد و شدت و مدت ورزش بستگی دارد. توصیه میشود که مصرف روزانه آب برای هر نفر بین ۶ تا ۸ لیوان باشد.
بهطورکلی توصیه میشود قبل از مسابقات ورزشی حدود ۵۰۰–۴۰۰ سی سی از نوشیدنیهای مختلف که حاوی گلوکز است، استفاده شود و گاهی اوقات کمی الکترولیت به این نوشیدنیها اضافه شود.
مواد معدنی
در حین فعالیتهای ورزشی نیاز به مصرف بسیاری از مواد معدنی در ورزشکاران افزایش مییابد. به عنوان مثال نیاز به کلسیم در ورزشکاران زیادتر میشود زیرا کلسیم در افزایش دانسیته استخوانی، از بین رفتن استرسهای ناشی از ورزش و افزایش توان ورزشی نقش بسزایی ایفاد میکند. نیاز به منیزیم افزایش مییابد زیرا منیزیم در متابولیسم مواد مغذی و تولید انرژی شرکت میکند. نیاز به فسفر افزایش مییابد به دلیل اینکه فسفر در تنظیم انرژی به صورت ATP، تعادل اسید و باز و در نتیجه افزایش توان ورزشی مؤثر است.
نیاز به «روی» افزایش مییابد زیرا روی جزء ساختمانی بسیاری از آنزیمهایی است که در متابولیسم مواد مغذی شرکت میکنند و همچنین به همراه مس و آهن در سنتز هموگلوبین و خونسازی شرکت میکند. نیاز به مصرف مس به دلیل نقشی که در بالا بردن درصد جذب آهن، سنتزمیلین و فسفر لیپیدها، استحکام بافت پیوندی و همینطور آزادسازی انرژی از مواد مغذی دارد افزایش مییابد؛ و بالاخره نیاز به آهن به دلیل نقشی که آهن در انتقال اکسیژن به صورت هموگلوبین و میوگلوبین و خونسازی دارد بیشتر میشود؛ بنابراین مواد معدنی در تأمین سلامت ورزشکاران از جایگاه ویژهای برخوردار هستند.
ویتامینها
مصرف ویتامینها باید در ورزشکاران جهت افزایش توان ورزشی و کاهش خستگی ناشی از ورزش افزایش یابد. این گروه از مواد مغذی هرچند نقش انرژیزایی ندارند و لیکن به صورت کوآنزیم در متابولیسم مواد مغذی شرکت میکنند. به عنوان مثال ویتامینهای B2،B1،B3 همگی برای انرژیزایی نقش مهمی دارند. مصرف ویتامین B6 باید در بدن سازان بیشتر شود چون این ویتامین نقش مهمی در سنتز پروتیینها بر عهده دارد. کمبود ویتامین B۱۲ و اسید فولیک در ورزشکاران گیاهخوار که برای چند سال این رژیم را داشتهاند شایع است و مصرف مکمل برای این گروه توصیه میشود.
در فعالیتهای ورزشی نیاز به ویتامینهای E, A و C نیز به دلیل نقش آنتیاکسیدانی که دارند افزایش مییابد، زیرا در نتیجه ورزش فرایند اکسیداتیو (ورزشهایی که در آن اکسیژن زیادی مصرف میشود) در عضله افزایش مییابد و منجر به افزایش تولید پراکسیدهای چربی و رادیکالهای آزاد میگردد. نتایج مطالعاتی که روی ورزشکاران صورت گرفته نشان میدهد که مصرف این سه ویتامین برای مدت ۳ تا ۴ هفته از طریق برنامه غذایی سبب کاهش میزان آنزیمهای کراتین فسفوکیناز (CRK) و لاکتات دهیدروژناز (LDH) میگردد که کاهش این دو آنزیم سبب افزایش توان ورزشی میشود.∗
فناوری
فناوری نقش مهمی در ورزشها دارد که به سلامت یک ورزشکار، تکنیکهای یک ورزشکار یا ویژگیهای تجهیزاتی که از آنها استفاده میکند، مربوط میشود. تجهیزات— چون ورزشها بهطور رقابتی رشد یافتهاند، احتیاج برای تجهیزات بهتر افزایش یافتهاست. کلوبهای گلف، راکتهای بیس بال، توپهای فوتبال، اسکیتهای هاکی، و تجهیزات دیگر بهطور قابل ملاحظهای با اعمال فناوری جدید عوض شدهاند.
بهداشت و سلامتی— از چگونگی تغذیه تا معالجه زخمیها، که به اطلاعات در مورد بدن انسان در آن زمانها بستگی داشته، یک حالت و خصوصیات ورزشکار بالقوه افزایش یافتهاست. حالا ورزشکارها قادر هستند که تا سنین بالاتری بازی کنند، بسرعت زخمهای خود را مداوا کنند، و بیشتر و بهتر از ورزشکاران نسلهای قبلی آموز دستورالعملها— فناوری پیشرفته فرصتهای جدیدی برای تحقیق در مورد ورزشها بهوجود آوردهاست. حالا امکان آنالیز جنبههای ورزشها که قبلاً خارج از درک و فهم بودند، امکانپذیر است. با امکان ضبط حرکات برای ثبت حرکات ورزشکار، یا استفاده از یک کامپیوتر پیشرفته برای نمایش سناریوی مدل فیزیکی، بهطور فزایندهای توانایی ورزشکاران را در مورد درک آنچه که آنها انجام میدهند و چگونه میتوانند این اعمال خود را بهبود بخشند فراهم شدهاست.
فواید و مزایای ورزش
بهتر و آسان تر بخوابید
اگر چه ممکن است از نظر شما مسئله ای بدیهی بیاید، اما تحقیقات مربوط به ورزش کردن با آسان خوابیدن بتازگی انجام شده است. این تحقیقات نشان داده است که به طور میانگین ۲۰ الی ۳۰ دقیقه ورزش برای سه تا چهار روز در هفته کمک می کند که خواب آسان تری داشته باشید. هر چند، بهتر است که روز ها یا بعد از ظهرها ورزش کنید نه شبها قبل از خواب چون در اینصورت خیلی پرانرژی خواهید شد و به سادگی خوابتان نخواهد برد.
ورزش کردن کمک می کند آسان تر خوابتان ببرد و بهتر بخوابید و ساعت خوابتان را هم بیشتر خواهد کرد. همچنین کیفیت خواب شما را هم بالاتر خواهد برد و سبب می شود که خواب عمیق تری داشته باشید.
پر کردن اوقات فراغت جوانان ونوجوانان
ورزش یکی از مفیدترین و سالم ترین سرگرمی هایی است که می تواند اوقات فراغت جوانان و نوجوانان را پر کند.
افزایش انعطاف پذیری
انعطاف پذیری از دیگر فواید ورزش است و این فاکتور به میزان حرکات مفاصل شما بستگی دارد. خم کردن پشت، بلند شدن روی نوک انگشتان پا برای رسیدن به طبقه بالایی کمد و… همه نمونه هایی از انعطاف پذیری بدن هستند. انعطاف داشتن در همه امور زندگی و حتی برای انجام فعالیت های ورزشی مورد نیاز است انعطاف پذیری اصولاً با افزایش سن کاهش می یابد ولی می توان با انجام نرمش هایی از خشک شدن بدن جلوگیری کرد.
کنترل وزن
انجام فعالیت های بدنی مداوم بهترین و سالم ترین راه برای کنترل وزن و حفظ نسبت ”ماهیچه به چربی“ است با توجه به اینکه هر کس دارای وضعیت بدنی مخصوص به خود است، همه از برقراری تعادل بین چربی و ماهیچه در بدن سود خواهد برد.در اثر ورزش و اکسیژن گیرى بهتر دستگاه تنفّس و خون رسانى بیشتر به اندام ها توسّط قلب، سوخت و ساز بدن افزایش یافته و بر اثر آن، چاقى برطرف مى شود. ورزش، کاهش وزن را تسریع مى کند و به حفظ وزن در اندازه معین کمک مى نماید. قند و چربى خون توسط ورزش کاهش و انرژى بدن افزایش مى یابد.
جوان نگه داشتن فکر
ورزش می تواند به جوان نگه داشتن فکر شما کمک کند. تحقیقات انجام گرفته بر روی موش ها نشان می دهد که موش هایی که در روز روی یک چرخ می دوند، سلول های عصبی جدید بیشتری تولید کرده و ارتباطات تقویت کننده حافظه در مغزشان، نسبت به موش های ساکن و بی حرکت بیشتر است. تحقیقات انجام گرفته روی انسان ها در مورد پیری و ورزش نیز نشان می دهد که بین فعالیت جسمانی و حفظ توانایی شناخت در افراد پیر ارتباط وجود دارد.
دور کردن کسالت وتنبلی از خود
ورزش، کسالت و تنبلی را از انسان زدوده و به وی نشاط و شادابی بخشیده، او را برای انجام کارهای و وظایف فردی و اجتماعی آماده نموده و اخلاقش را بهبود می بخشد.
پیر شدن دیرتر
باعث می شود دیرتر پیر شوید و از مرگ نابهنگام هم پیشگیري می کند.
هر چه سنتان بالاتر می رود، ورزش منظم میتواند شما را از نظر بدنی متناسب و سالم نگاه دارد. همچنین وضعیت پوست و ماهیچه های شما را هم بهتر خواهد کرد، قابلیت انعطاف شما را بالاتر خواهد برد و از بسیاری مریضی های مربوط به پیری از قبیل پوکی استخوان و مریضی های قلبی جلوگیري خواهد کرد.
قوی کردن اراده
ورزش، روحیه شجاعت، از خود گذشتگی، مبارزه با ظلم و ظالم و دفاع از مظلوم را در انسان تقویت نموده، اراده وی را قوی می سازد.
مفصل ها، استخوان ها و ماهیچه های شما را سالم تر نگاه خواهد داشت.
هر چه سنتان بالاتر می رود، تراکم استخوان هایتان و انعطاف پذیری مفصل هایتان کمتر خواهد شد. ورزش کردن به طور منظم یکی از بهترین راه ها برای کم کردن مشکلات مربوط به ماهیچه ها، مفصل ها و استخوان ها است. یک برنامه ورزشی منظم به شما کمک می کند که قوا و انعطاف پذیری خودرا حفظ کنید.
ورزش، توان رزمی انسان را افزایش می دهد.
بالا بودن توان جسمانی نیروهای نظامی و رزمی، تنها در زمان های گذشته که جنگ ها با سلاح های سرد صورت می گرفت، مورد توجه نبوده، بلکه امروزه نیز حائز اهمیت فراوان است و تمرینات بدنی قسمت عمده ای از آموزش های نظامیان و به ویژه کماندوها و نیروهای ویژه را تشکیل می دهد. همچنین افرادی که از نقطه نظر بدنی و جسمانی، ضعیف و یا ناقص باشند، در ارتش پذیرفته نشده و گاه از خدمت سربازی نیز معاف می گردند.
حافظه را قویتر خواهد کرد.
پیاده روی سه روز در هفته به مدت ۴۵ دقیقه برای بالا بردن زیرکی و هوش شما کافی است تحقیقات بسیاری نشان داده است که افرادی که روی قاعده ای منظم ورزش می کنند و قدرت تمرکز بهتری دارند. ورزش های هوازی قسمت های جلویی و جداره های بالایی مغز که به تمرکز مرتبط است را تحریک می کند.
احتمال ابتلا به تعداد زیادی از مریضی ها را کاهش می دهد.
بهترین نتیجه ای که از تمرینات ورزشی گرفته می شود این است که احتمال ابتلای شما رابه تعداد زیادی از مریضی های جدی و کشنده مثل مریضی های قلبی، فشار خون بالا، پوکی استخوان، دیابت، چاقی، کلسترول بالا، سرطان سینه ؛ ایست و حملات قلبی و ورم مفاصل کاهش می دهد.
تاثیر ورزش بر ابعاد روحی و اجتماعی انسان
از دیگر فواید ورزش تأثیر مطلوب بر روح و روان و شخصیت اجتماعی هر فرد است. انجام فعالیت های بدنی یکی از بهترین راه های کسب ”احساس خوب“ در طول روز است. وقتی ورزش می کنید خود را از همه تنش های روزانه، همه استرس هایی که به شما وارد شده و همه فشارهای روانی می رهانید. چرا که در حال ورزش کردن با ترشح اندروفین از مغز شما احساس آسودگی خاطر و آرامش می کنید.
بازاریابی ورزشی
شاخهای از بازاریابی است که همزمان بر تبلیغ برنامههای ورزشی و تیمها و همچنین تبلیغ کالاها و خدمات دیگر از طریق برنامههای ورزشی و تیمهای ورزشی توجه دارد. در این سرویس عناصری که تبلیغ میشوند میتوانند محصولات فیزیکی یا یک برند باشند. هدف از این نوع بازاریابی به وجود آوردن استراتژیهایی است که مشتری از طریق آنها به تبلیغ یک ورزش یا کالایی غیر از ورزش از طریق ورزش بپردازد. بازاریابی ورزشی همچنین برای اینکه مشتری نیازها و خواستههای خود را از طریق یک پروسه تبدیل شناسایی کند طراحی شدهاست. این استراتژیها از همان چهار «پی» معروف در بازاریابی عمومی (محصول، قیمت، تبلیغات و محل) پیروی میکنند. با در نظر گرفتن این که ورزشها یک خدمت محسوب میگردند، چهار «پی» دیگر نیز به بازاریابی ورزشی افزوده شدهاند. این چهار «پی» عبارتند از: برنامهریزی، بستهبندی، موقعیتیابی و ادراک. این چهار عنصر اضافه شده «مخلوط بازاریابی ورزشی» نامیده میشوند.
روانشناسی ورزش
دانشی میان رشتهای است که به بررسی دادههای دو دانش حرکتشناسی و روانشناسی میپردازد. این رشته همزمان به بررسی چگونگی تأثیر عوامل روانشناختی بر عملکرد آدمی و همینطور چگونگی مشارکت تأثیرات ورزش و تمرینهای ورزشی بر عوامل روانشناختی و جسمی میپردازد.
اثرات شخصی ورزش
ورزش در پیشگیری از افسردگی و بالا بردن روحیه عمومی فرد مؤثر است. در میانه انجام فعالیت بدنی، تولید یک ماده شیمیایی از بدن به نام «سروتونین» بیشتر میشود. کاهش سرتونین در بدن با افسردگی مرتبط است و داروهای ضد افسردگی نیز در جهت افزایش این ماده در بدن عمل میکنند؛ بنابراین در میان افرادی که بهطور مرتب ورزش میکنند، احتمال ابتلا به افسردگی کاهش مییابد.
از طرفی با ورزش کردن، تولید «اندورفین» و «اپی نفرین» و «سیتوکینها» نیز افزایش مییابد و این مواد بهطور طبیعی باعث بالا بردن سطح هوشیاری و روحیه عمومی فرد شده و احساس انرژی و شادابی بیشتری برای انجام کارهای روزمره زندگی به شخص ورزشکار اعطا میکنند. ورزش کردن روزانه به افزایش متابولیسم بدن و سطح کارایی فرد ورزشکار اضافه میکند و معمولاً افراد ورزشکار فعالتر، شادابتر، روحیه مثبت بالا و هوشیارتر نسبت به بقیه افراد میباشند. ضمناً کمبود ویتامین د بر کیفیت عملکرد ورزشی بهویژه سیستم تنفسی بدن بشدت تأثیرگذار میباشد که لازم است با انجام آزمایش خون سطح این ویتامین در بدن چک شود.
اثرات اجتماعی ورزش
مسلماً یک شخص ورزشکار با تنبلی و کسالت بیگانه است و علاوه برداشتن اندامی متناسب از روحیه بالا و شادابی نیز برخوردار است و این موفقیت، ارتباطات وی را در زندگی روزمره، چه در خانواده و چه در اجتماع یا محیط کار تضمین میکند. کارفرمایان در بهکارگیری افراد، این معیارهای مهم را در نظر خواهند گرفت؛ بنابراین یک شخص سالم و تندرست، از موقعیت و پیشرفت شغلی بهتری نسبت به افراد چاق و کمتحرک برخوردار خواهد بود.
پیشگیری از بزهکاری
یک فرد سالم و ورزشکار، ناخودآگاه از سیگار دوری میکند، چون در مییابد که ورزش به اکسیژن بیشتری نیاز دارد، ولی سیگار یا مواد مخدر به وضوح انرژی وی را کم و او را ضعیف تر میکند؛ بنابراین خود به خود برای پیشرفت در امور ورزشی خویش و برای انجام تمرینات، از این مواد دوری میجوید.
از سوی دیگر، در یک محیط ورزشی سالم کمتر میتوان از اینگونه افراد و آلودگیها اثری یافت و احتمال ابتلای چنین افرادی به آلودگیهای اجتماعی بسیار پایین است و به دلیل روحیه ورزشی از بسیاری ناهنجاریهای دیگر اجتماعی، که با خلق و خوی ورزشکاری همخوانی ندارد، پرهیز میکنند.
تقویت عملکرد ذهن
تعریف ورزش تنها در افزایش فعالیت جسمانی خلاصه نمیشود. بسیاری از ورزشهای امروزی نظیر پینگ پنگ، اسکیت، اسکی، بسکتبال، هنرهای رزمی، شنا و… حرفهای هستند و نیاز به یادگیری و حتی مربی مجرب دارند و کار فکری زیادی را نیز میطلبند؛ بنابراین ورزشهای امروزی تنها یک فعالیت جسمی ساده نیستند، بلکه تواناییهای پیچیده مغز را در کارهای گوناگون از جمله هماهنگی، چالاکی، درست عمل کردن و درست تصمیم گرفتن بهبود میبخشد. بهطور کلی میتوان گفت ورزش در کلیه اجزای جسم و ذهن بدن و در کلیه مراحل زندگی انسان تأثیر غیرقابل انکار و به سزایی دارد. افراد ورزشکار ذهن فعالتر و خلاقانهای دارند و دیرتر نسبت به بقیه دچار خستگی ذهنی میشوند. یکی از سادهترین وبهترینها، طناب زدن سرعتی روزانه به مدت ۱۵ دقیقه هنگام صبح قبل از صبحانه میباشد که تأثیر چشمگیری در سلامت جسم و روان دارد.
اثرات فیزیولوژیکی
دانشی است که به مطالعه واکنش دستگاههای بدن به فعالیت منظم بدنی (ورزش) میپردازد. در واقع فیزیولوژی ورزش به این مقوله میپردازد که با انجام تمرینات ورزشی چه اتفاقی در بدن افتاده و استرس ناشی از ورزش چه تغییری در کارکرد اعضا و دستگاههای مختلف بدن ایجاد میکند. این رشته در ایالات متحده آمریکا جزء مجموعه خدمات درمانی و بهداشتی قرار دارد. فیزیولوژی ورزش به ۴ بخش فراگیر تقسیم میشود: آمادگی جسمانی، فیزیولوژی ماهیچهها، فیزیولوژی گردش خون، فیزیولوژی تنفس
بدن انسان برای اینکه بتواند نقش خود را بهطور مؤثر در زندگی ایفا کند باید از آمادگی جسمانی خوبی برخوردار باشد یعنی بهطور مداوم انرژی لازم را در اختیار داشته باشد تا بتواند وظایف خود را به نحو احسن انجام دهد. وقتی سخن از آمادگی جسمانی به میان میآید مقصود از آن داشتن چنان قلب، رگهای خونی و ششها و ماهیچههایی است که بتوانند وظایف خود را به خوبی انجام دهند و با شور و نشاط تمام در فعالیتها و تفریحات سالمی شرکت کنند که افراد عادی و غیرفعال از انجام آنها ناتوانند. عوامل متعددی در آمادگی جسمانی مؤثر است اما چهار عامل بیش از عوامل دیگر در این میان ایفای نقش میکنند این عوامل عبارتاند از (نیروی ماهیچه، استقامت ماهیچه، انعطاف ماهیچه و استقامت قلبی ریوی) میباشد.
۱۰ ورزش پرهوادار جهان طبق آخرین بررسیها طبق لیست زیر اعلام شدهاست:
فوتبال-کریکت-هاکی روی زمین-تنیس-والیبال-تنیس روی میز-بسکتبال-بیس بال-راگبی-گلف
توصیه های ورزشی
– برای انجام ورزش، در طی روز، زمان خاصی را اختصاص دهید.
– اگر دچار بیماری خاصی هستید، پیش از شروع ورزش با پزشک خود مشورت کنید.
– از انجام ورزش در ساعت های بسیار گرم روز بپرهیزید.
– از انجام ورزش در محیط های آلوده و ساعت های پر ترافیک روز خودداری کنید.
– اگر مشکل مفصلی دارید، از زانوبند و مُچ بند استفاده نمایید.
– در صورت ایجاد تپش قلب، درد قفسه سینه، گیجی، حالت تهوّع و تنگی نفس، بی درنگ از فعالیت دست بکشید.
– برخلاف تصور عمومی، نوشیدن آب در حین فعالیت ورزشی مضر نیست و شما می توانید از مایعات استفاده کنید.
برای مشاهده و دانلود اینفوگرافیکها و اینفوموشنهای متنوع در زمینه ورزش و تربیت بدنی در موضوعات مختلف اینجا کلیک کنید.
منابع: وزارت ورزش و جوانان- ایرنا- علم ورزش- باشگاه خبرنگاران جوان
Leave a comment